INFORMATIE VOOR DE PERS en genodigden
TEWATERLATING BLAZER TX33 16 AUGUSTUS 2007
TUSSEN 11.00 – 12.00 UUR

PLAATS VAN HANDELING: STRÂNWEI 7, 8753 HA MAKKUM [F.BloemsmaAluminiumbouw]

Tewaterlating door de Commissaris van de Koningin de heer Ed Nijpels

Introducties door leden van bestuur Stichting Behoud Blazer Liesbeth Gadron en Philip Bisschop Intermezzo door Hans Vandersmissen Muzikale omlijsting door de accordeonisten Henny Engel en Jan Klepper en de Kinky Horns met bijzondere muziek uit schelpen…

Blazer TX33 genaamd Poolster

Deze informatie betreft de navolgende beknopte onderwerpen:

• Historie
• Scheepstype
• Restauratie [vorige]
• Stichting Behoud Blazer / Botterbehoud
• Leerwerktraject ISD-zwf
• Toekomst
• Technische data

1. HISTORIE
De Blazer TX33 is in 1918 gebouwd op de werf van Zwolsman in Workum. Opdrachtgever: visser Cornelis Drijver [1866-1931] uit Oosterend [Texel]. TX33 was tot 1937 actief als vissersschip.
In 1937 is het schip verkocht naar Ouddorp, waar het tot 1957 onder visserijnummer 0D4 voer.
Van 1957 tot 1960 viste het schip onder nummer IJM23.
Het verval trad op gedurende einde jaren zestig van de vorige eeuw. Scheeptimmerman Piet Dekker vond het wrak in een sloot bij Aalsmeer, waarna hij in 1972 met de restauratie begon. Bijna alles boven het berghout werd vernieuwd. Vanaf 1976 werd het schip, getuigd en wel, opnieuw in de vaart gebracht. In het begin van de tachtiger jaren sloeg het noodlot echter toe; door kortsluiting brandde het schip voor een deel af. Na deze ramp begon opnieuw het proces van aftakeling, waar ook latere eigenaren niet meer bij machte bleken om het schip voor nog verder verval te behoeden.
Het vaartuig belandde in de Utrechtse Vecht en werd door de laatste eigenaar verkocht aan de door de Vereniging Botterbehoud in 2000 opgerichte Stichting Behoud Blazer.

De Stichting stelt zich tot doel: behoud van deze allerlaatste authentieke Blazer d.m.v. een totale restauratie. Een en ander om een bijdrage te leveren aan het veiligstellen van een belangrijk stuk maritieme cultuurhistorie. Het schip zal na de restauratie in het Nationaal register Varende Monumenten, dat wordt beheerd door de Federatie Oud-Nederlandse Vaartuigen, worden opgenomen.

2. SCHEEPSTYPE
De blazer of blaes stamt uit de tweede helft van de 19e eeuw. Het scheepstype is Fries uit de tijd van de Friese werven zoals bijvoorbeeld Zwolsman [Workum], Alkema, Bergsma en Zwolsman[Makkum] en Krul [Terschelling]. Het schip is een platbodem, waarbij het achterschip S-spanten heeft en hoger is dan bijvoorbeeld een botter.
Dit soort schepen waren voorzien van een bun, waarin de vis levend kon worden bewaard. Door zogenaamde bunkaren [schotten met gaten onder de waterlijn aan beide zijden van het schip] kon het water vrijelijk instromen voor verversing. De meeste blazers hadden 1 mast met als tuigage fok, grootzeil, kluiver en bijzeilen. Bij de bouw in 1918 is rekening gehouden met inbouw van een motor in de TX33.
Als bouwmateriaal werd overwegend eikenhout gebruikt voor vlak / gangen en spanten. De dekken waren overwegend van Amerikaans grenen. De mast was veelal lariks.

3. RESTAURATIE
Van de oude houten vaartuigen zijn over het algemeen geen tekeningen bekend. Zij werden op basis van  globale bestekken en mallen gebouwd. Dit vergt een geheel andere werkwijze dan de herbouw van inmiddels verdwenen types zoals tegenwoordig ook veel wordt gedaan. Daarbij beschikt men niet meer over oorspronkelijke modellen, maar moet men uitgaan van de historische bestekken en beschrijvingen.
De kunst van de scheepstimmerman bij restauratie is: het oorspronkelijke model te bewaren. Dat betekent dat alle oude onderdelen voor de sloop zorgvuldig worden opgemeten en/of gefotografeerd, zodat het schip stukje voor stukje wordt vernieuwd. Veelal blijven oude spanten als “houvast” voor de nieuwe huidgangen staan, waarna ze later worden vervangen. Van de TX33 is het model en zijn vele constructiedelen goed bewaard gebleven, waardoor met deze restauratie waarschijnlijk de laatste authentieke Blazer in oorspronkelijke vorm en uitvoering behouden is gebleven
Het bestuur van de Stichting Behoud Blazer heeft daarom in overleg met de Vereniging Botterbehoud besloten om tot een totale restauratie van het schip over te gaan.

4. DE STICHTING BEHOUD BLAZER
Eind 1999 is vanuit de Vereniging Botterbehoud het initiatief genomen om het wrak van de TX33 te restaureren [zie 3]. Hiervoor werd een aparte stichting in het leven geroepen.
Begin 2000 werden de bestuursleden benoemd en startten de werkzaamheden.

• 1e doel: werving van de benodigde fondsen/geld en natura
  [totaal begroot op circa € 500.000.-]
  Medio 2003 kon het startsein worden gegeven in Den Helder op het terrein van Cape Holland.
  De restauratie werd gegund aan de Friese scheepstimmerlieden Ivor van Klink en Rinse Wiegersma.
• 2e doel: continuïteit van de inkomsten *
  Dit was een lang, moeizaam en taai project dat echter door stug doorzetten en creatief blijven zoeken naar mogelijkheden en oplossingen tot een goed einde is gebracht. Daardoor kon het bestuur steeds weer een stap voorwaarts zetten.
  Tussentijds is het project van Den Helder naar Makkum overgebracht, daar instanties in Friesland de laatste afrondende subsidies en/of sponsoring voor hun rekening wilde nemen.
  *In dit project hebben vele sponsoren, zowel in Noord-Holland en Friesland, bijzondere hulp geboden in geld en natura. [zie sponsorlijst op de site: www.behoudblazer.nl ]
• 3e doel: informatie :
  o.m. website www.blazerbehoud.nl en bezoekerscentrum

5. SAMENWERKING INTERGEMEENTELIJKE SOCIALE DIENST ZUIDWEST FRIESLAND
Absoluut vermeldenswaardig is de samenwerking met de ISD-zwf in het “Friese deel” van het project te noemen. Doordat de restauratie diverse

activiteiten voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt in zich heeft die zeer zinvol en interessant zijn, is besloten tot intensieve samenwerking.
Gesteld kan worden dat het project niet alleen een voorbeeldproject is geworden, maar ook heel succesvol! Verschillende deelnemers zijn na een stageperiode bij het Blazerproject van ongeveer een half jaar, teruggekeerd in de werkende maatschappij of zijn begonnen aan een opleiding die hen in staat stelt een passende baan te vinden.

6. TOEKOMST
In de toekomst kan opnieuw kennis worden gemaakt met de sfeer van vroeger. Met hoe er toen werd gekookt op een turfvuurtje en hoe ’s avonds het kogie verlicht werd door slingerende olielampen. Hoe de netten werden gehaald of hoe het was om te manoeuvreren onder zeil. Een unieke manier om het vissermansleven van toen te leren kennen………………
Het uiteindelijke doel is om zoveel mogelijk mensen te laten genieten van het varen met een authentiek zeilend vissersschip. Zo zal naast de bedrijfsmatige exploitatie, een speciaal vaarprogramma worden geboden aan specifieke groepen met een sociaal karakter, aan promotionele activiteiten van lokale/provinciale overheden, aan – van het bedrijfsleven en zullen educatieve activiteiten op het gebied van ecologie en milieu op de Wadden ondermeer tot de mogelijkheden behoren.

7. TECHNISCHE DATA

Blazer TX33
Lengte: 15.50 mtr
Breedte: 5.50 mtr
Diepgang: 1.00 mtr
Materiaal casco: eikenhout, verwerkt circa 25 ton
Materiaal dekken: Amerikaans grenen, Pitch Pine
Materiaal mast: Larix
Motor: DAF 575 – 120PK – diesel
Zeilen: vlasdoek, handgenaaid
             grootzeil    60 m²
             fok           25 m²
             kluiver      35 m²